Lagsbruk

Ålesund

 

Eigar: Sunnmøre fril. Ungdomssamlag (SFU) - etter kvart via selskapet Sunnmørsstovene AS.
  • Løvenvoldgt. 2. Den første Kaffistova. Leigde lokaler. Opna 7. juni 1905 og var i drift til 1928, då den flytta til 2. etg. i Lorkenesgt. 3.

  • Kaffistova, Lorkenesgt. 3 opna desember 1928. Dekorasjonar ved Jonas Peson.
    Kaféen nedlagt i regi av SFU truleg i 1969. Blei leigd ut til andre ei tid.
  • Gjestestova ved St. Olavs plass., adr. Notenesgt. 14. Opna 1920. Nåverande bygard er ny, men har ein fasade som er kopi av den gamle «Mangelgården».
    Kaféen nedlagt i regi av SFU truleg i 1970. Blei leigd ut til andre ei tid.

 

All eigedomsverksemd er avslutta pr. 2008.

Verdifullt innbu er plassert på Møre Folkehøgskule, Ørsta.

 

Dokumentert med bilete i Digitalt Museum

 

Sunnmøringane slo på stortromma då dei etablerte kaffistovene sine. Vakre kaféstolar av kjende treskjerarar – til og med eige monogram (SfU) på stolryggen.

Den første Kaffistova i Ålesund – med rosemåling og treskurd av Sjur Berven – opna i leigde lokaler i Løvenvoldgt. 2 med fest den 7. juni 1905. Det står i soga: «Det kom melding om dagens hendingar utover kvelden, og det gjorde sitt til å leggja ei djup og varm stemning over laget».

Jugendsenteret i Ålesund har dette vesle filmklippet om opninga av Kaffistova bare eitt år etter den store bybrannen

Løvenvoldgt. 2 i 2020. Foto Nils Seland

Løvenvollgt. 2 i nyare tid: Google

Flytta i 1925/1928 til eigen bygard i Lorkenesgt. Der var Jonas Peson med på utsmykkinga.

I 2. etg. her låg Kaffistova. Foto: Nils Seland 2016

Kaffistova med Peson-dekorasjonane (Digitalt museum)

Dette Peson-maleriet kan me kjenna att frå interiøret i Kaffistova. Det er nå å finna på Møre folkehøgskule

Fisk på hjell: Jonas Peson

Kaffistovemøblar som i 2020 er å finna på Møre folkehøgskule. Foto Nils Seland

Høgsetestol frå Kaffistova som i 2020 er å finna på Møre folkehøgskule. Foto Nils Seland

 

Under: Her låg Gjestestova på St. Olavs plass. Foto: Nils Seland 2016:

Soga om Gjestestova i «Mangelgården»

Her «mangla» det ein etasje:

Interiør frå Gjestestova mala av Rudolf Krog.

Foto: Digitalt museum.

Møblar frå Gjestestova er i 2020 å finna på Sunnmøre museum.

Denne bygarden i Kongens gate var den siste investeringa til Sunnmørsstovene AS. «Tusentrappa» til høgre – starten på stien til fjellet Aksla. Trappa er teikna av arkitekten Øyvind Grimnes, som også teikna fleire ungdomshus på Møre. Foto: Nils Seland 2008.

Aksjane i Sunnmørsstovene AS blei seld i 2008.

Sunnmøre museum
•  1931: SFU var med på å skipa museet. Nils E. Ringset vart leiar. Karl Rogne kom med i styret.

•  1932: «SFU gjev trygd for årleg leige av bygsla grunn i Borgundgavlen. Dersom trygda blir gjort effektiv, har SFU etter avtale med Kyrkjedepartementet rett til å ta over styringa av Sunnmøre museum».

Anders Hovden-rommet på Sunnmøre museum med Kinsarvik-møblement.  Foto: Nils Seland 2016

 

Eigarlag: Ungdomslaget Ivar Aasen
  • Møre hotell (1924-1933) Nå Skaregt. 8.
  • Hotell Hospitset frå 1916, og seinare Hotell Noreg. Hospitset/Noreg blei bomba og brann 17. mars 1945. Blei bygd opp att på ny tomt. (Kongens gate 27)
    • Seld ca 1980.

Fekk skjenkeløyve til hotellet i 1954. UL Ivar Aasen fekk kjennskap til at NU ville prøva å få ekskludert laget frå organisasjonen og valde då å melda seg ut av NU før saka kom opp på landsmøtet. 

UL Ivar Aasen selde sine 4005 aksjar til Hotellinvest A/S og ei lokal gruppe 26. januar 1984. Noreg blir i 2019 drifta av Olav Thon.

Laget har ein tilstøytande bygning, Sorenskriver Bulls gate 4, til lagssal m.m.

 

I boka Norske ungdomstiltak, som kom ut i 1935, har Ungdomslaget Ivar Aasen desse to hotella:

Hotell Møre (1924-1933) nær parken – oppunder Aksla.

Under: Same bygningen i 2018: Skaregt. 8. Foto: Google

 

Den tidlegare hotellbygningen til Ul Ivar Aasen i Skaregt.

Foto: Nils Seland 2019

Biletet tilhøyrer Ul Ivar Aasen

Hotell Hospitset på Skansekaia. Hotellet blei i 1945 – i samband med bombinga den 17. mars – døypt om til Hotell Noreg (Kjelde: Harald Grytten)

 

Hotell Noreg blei bygd opp att på ny tomt med adresse Kongens gt. 27. Foto frå 1959

Hotell Noreg er ikkje lengre i Ivar Aasens eige.  Thon hotel står for drifta i 2019

Foto Nils Seland 2014

Eigedomen til Ungdomslaget Ivar Aasen med lagssal. Foto Nils Seland 2014

 

Kjelder:

  • Ein ungdom på hundre. Ungdomslaget Ivar Aasen 1905-2005 (2005) Harald Grytten
  • Takk til Harald Grytten og Noralv Ommedal for god hjelp.
  • Ungdomslaget Ivar Aasen 1905-1955
  • Sunnmøre Frilynde Ungdomssamlag 25 år. 1894-1919. Henrik Straumsheim
  • Sunnmøre Frilynde Ungdomssamlag gjennom 60 år. 1894-1954. Ivar Grøvik

 

 

Sida er sist oppdatert: 6. mars 2020

Tilbake til hovudsida